Vandaag 265 jaar geleden, op 27 januari 1756, werd in Saltzburg de Oostenrijkse componist Wolfgang Amadeus Mozart geboren. Een wonderlijk ventje! Dat mag gesteld worden. Want al in 1761, op 5-jarige leeftijd, gaf hij zijn eerste pianoconcert met de welluidende titel ‘Sigismundus Hungariae Rex’ en componeerde hij zijn eerste werk Menuet und Trio. Een bovenmenselijke prestatie, hoewel toch niets menselijks hem vreemd was, getuige ‘der Pinkelstein’ in Raschala.
Massaproductie
Er zijn componisten die het rustiger aan deden. Mozart daarentegen benutte zijn korte leven optimaal. Binnen een tijdsbestek van drie decennia componeerde hij meer dan 600 muzikale werken, waaronder 21 stukken voor toneel en opera, meer dan 50 symfonieën, 25 pianoconcerten, 12 vioolconcerten, 27 concert-arias, 19 pianosonates, 26 strijkkwartetten, 15 missen, kerkmuziek en nog veel meer. Daarnaast speelde hij piano, klavecimbel, orgel, viool en altviool.
Mozart’s allereerste:
Müller-orgel
Dat hij naast al dit spelen en componeren ook nog tijd had om Europa door te reizen, is bijna een wonder. Toch zag hij kans om veel muzikale en niet muzikale sporen achter te laten. Zo is de naam van Mozart onlosmakelijk verbonden met het Müllerorgel in de St.Bavo in Haarlem. Op 10-jarige leeftijd speelde Mozart een uur lang op dit meesterwerk van de beroemde Duits-Nederlandse orgelbouwer Christian Müller, waarmee het orgel meteen een van de grootste toeristische trekpleisters werd van de Noord-Hollandse hoofdstad.
Raschala
Maar soms is er minder voor nodig om een monument te krijgen. Want als je eenmaal beroemd bènt, dan is ieder minimale wapenfeit reden voor een gedenksteen, een souvenirswinkel en een folkloristisch feest met traditionele lokale voedsel- en drankspecialiteiten. Een typisch voorbeeld hiervan: het kleine Oostenrijkse dorpje Raschala op ongeveer 50 kilometer van Wenen.
Tot voor 1975 stond Raschala met zijn 348 inwoners nu niet bepaald bekend om zijn uitbundige nachtleven. Zelfs de plaatselijke bevolking was het er over eens dat iets meer leven in de brouwerij geen kwaad zou kunnen. In de laatste 38 jaar is het ingeslapen dorpje echter een vaste toeristentrekker geworden voor een ieder die even afstand wil nemen van het monumentale Wenen. En dat alles is te danken aan ‘Der Pinkelstein’.
Pinkelen am Stein
Op zich stond die steen er allang: precies naast de wijnkelder die tegenwoordig de W.A. Pinkelsteinkellergasse heet. Alleen had niemand vóór 1975 het verhaal van Mozart verbonden aan het stuk graniet. Volgens het verhaal van de dorpelingen heeft Wolfgang Amadeus Mozart in het jaar 1787, vanuit Wenen op doorreis naar Praag, een korte stop gemaakt in dit uitzonderlijk rustige dorpje. Het gebrek aan sanitaire voorzieningen in zijn koets deed Mozart besluiten om gebruik te maken van de rust en beschutting van het dorpje om even zijn ‘natuurlijke nood’ te ledigen. Waar? Jazeker… tegen de steen naast de wijnkelder.
Monumentenstatus
Stel je voor: een steen waartegen de beroemde componist hoogstpersoonlijk heeft geplast… Zoiets zet Raschala toch meteen op de kaart! Dat was in ieder geval de gedachte van een groep stamgasten van de Kellergasse in 1975, onder aanvoering van Professor Helmut Leierer. Diezelfde avond werd besloten om de steen de monumentenstatus te geven en daar een jaarlijks feest aan te koppelen, geheel naar Oostenrijkse traditie, met veel bier, wijn en braadworst. En jawel, succes bleef niet uit.
Ringelrein am Pinkelstein
Met ‘Der Pinkelstein von Mozart’ is Raschala een publiekstrekker geworden waar hele horden toeristen op af komen. Probleem was aanvankelijk wel dat de toeristen niet alleen een drankje námen in Raschala, maar dat er ook weer graag achterlieten op de manier waarop Mozart het hun geleerd had… tegen de steen. Maar ook dat probleem is inmiddels opgelost. Bij de steen zijn bordjes geplaatst met het verzoek om, uit respect voor een groot man, de blaas elders te ledigen. Een verzoek dat door het merendeel van de toeristen wordt gerespecteerd.
Met het jaarlijkse wijn-, bier- en muziekfestival Ringelrein am Pinkelstein wordt in juni nog een keer extra leven geblazen in het kleine dorpje. En ook in februari komen de klederdrachten uit de kast en gaan de wijnkelders open voor een uitbundig feestje. En dat allemaal dankzij Mozart, of… dankzij Professor Helmut Leierer, want aan het waarheidsgehalte van het verhaal van de Pinkelstein, opgetekend uit Leierer’s mond, kun je twijfelen. Alleen: “Dass soll jeder Wurst sein”! Want er is eindelijk leven in de brouwerij en geld in het laatje van de 348 inwoners van Raschala.
