Van vliegende taart tot vliegende schotel; geschiedenis van 65 jaar frisbee

Foto: Pixabay

Vandaag 65 jaar geleden, op 13 januari 1957, startte de speelgoedfabrikant Wham-O  de productie van de Pluto Platters, een nieuw stukje speelgoed. Nou ja, echt nieuw nu ook weer niet. Want met de oorspronkelijke versie, het taartblik van de Frisbie Pie Company, werd al járen gegooid, zowel mét als zonder inhoud.

(tekst: Wim Meijer)

Comedy Capers
Een taart is er in principe nooit voor gemaakt om mee te gooien. Toch denk ik dat, na de bal, de taart wereldwijd het meest gelanceerde projectiel is. Hollywood is er ongeveer groot mee geworden. Denk maar even terug aan de legendarische serie slapstickfilms Comedy Capers. Half Nederland zat in de zestiger jaren aan de buis gekluisterd om te zien hoe beroemdheden van de stomme film, zoals Chaplin, Turpin, Laurel en Hardy iedere gelegenheid aangrepen om de taart ter hand te nemen en elkaar onder ‘vuur’ te nemen.

Taart populair
De bakkerijen moeten op de grens van de 19e en 20e eeuw gouden tijden hebben doorgemaakt dankzij de nimmer aflatende populariteit van vooral de slagroomtaart als culinaire granaat. En dat ging ongetwijfeld ook op voor de  Frisbie Pie Company in Bridgeport, Connecticut. Sinds 1871 was deze bakkerij een begrip als taartenfabrikant en leverde zijn ‘Pies’ zowel aan de detailhandel als aan restaurants. Nadat in 1903 de oprichter van de fabriek, William Russell Frisbie, was overleden en zijn zoon Joseph de leiding overnam, maakte de bakkerij een enorme groei door.

Flying Saucer
Toch zouden het niet de taarten zijn, waarmee de Frisbie Pie Company de wereld zou veroveren, maar de blikken waarin de taarten werden gebakken. Een van de klanten van de taartenfabriek was de Yale University campus. Al snel ontdekten de studenten dat de taartblikken een ideale vorm en gewicht hadden om mee te werpen. Bij iedere worp slaakten de studenten de kreet ‘’Frisbie” als waarschuwing voor omstanders.

Het duurde tot 1948. Toen was het Walter Frederick Morrison, de zoon van een uitvinder, die bij het zien van de taartblik-werpende studenten op het idee kwam om een plastic versie van de ‘vliegende schijf’ te maken, die als voordeel had dat er veel nauwkeuriger mee kon worden gericht. Hij noemde het “The Flying Saucer”.

Pluto Platter
Ondanks hoge verwachtingen van Morrison werd de Flying Saucer geen succes. Vooral de kwetsbaarheid van het harde plastic bleek een probleem. Toch bleef hij erin geloven, en in 1955 maakte hij een verbeterde versie van een minder kwetsbaar plastic en gaf hem de naam “Pluto Platter”. Hiermee probeerde hij in te spelen op de rage rond UFO’s die in de tweede helft van de vijftiger jaren op een hoogtepunt was.

Walter Frederick Morrison demonstreert zijn pluto platter (foto: Wikipedia)

Wham-O
Het jaar daarop, in 1956, kwam Morrison in contact met Rich Knerr and A.K. ‘Spud’ Melin, eigenaars van  speelgoedfabriek ‘Wham-O’. Deze fabriek was ook al verantwoordelijk was geweest voor het succes van onder andere de Hula-Hoop en Knerr en Marlin voorzagen een grote markt voor Morrison’s uitvinding. Uiteindelijk wisten ze Morrison over te halen om de rechten van zijn ontwerp aan hen te verkopen. En op 13 januari 1957 startte Wham-O met de productie van de Pluto Platters, waarvan de eerste partij 10 dagen later, precies op de 37e verjaardag van Fred Morrison, van de band rolde.

Frisbee een spelfoutje
Toen in 1958 de Frisbie Pie Company ophield te bestaan, besloot Wham-O om de naam van het vliegende schijfje te veranderen in de ‘Frisbee’. Hiermee wilde de speelgoedfabrikant verwijzen naar de oorsprong: het taartblik van de bekende taartenfabriek. Het was niet anders dan een simpele spelfout waardoor de naam van het populaire stukje speelgoed ‘Frisbee’ werd.

300 miljoen
Wham-O had met de Frisbee een megasucces in handen. Tijdens de jaren ’60 verkocht Wham-O zijn schijf over de hele VS en Canada. En nadat in 1964 ingenieur Ed Headrick de frisbee voorzag van kleine ringen bovenop de schijf (de ‘lines of Headrick’) waardoor de schijf nog iets aerodynamischer werd, was het succes helemaal niet meer te stoppen. In 1977 maakte Wham-O bekend dat er op dat moment al 100 miljoen frisbees waren verkocht. Inmiddels is dat cijfer opgelopen tot meer dan 300 miljoen.

Wereldrecord
Inmiddels is de Frisbee niet meer weg te denken. Behalve het ‘gewone’ Frisbeeën op het strand zijn er nu ook echte Frisbee-wedstrijden en recordpogingen. Zo is op dit moment het wereldrecord ver-gooien met een Frisbee 338 meter. Deze afstand werd in 2016 gegooid door David Wiggins Jr.

Tegenwoordig zijn er meer dan 60 fabrikanten die de populaire vliegende schijfjes produceren. De officiële Frisbee is eigendom van Mattel Toy, die in 1994 het patent kocht van Wham-O.

Frisbie Pie Company tot 1958
En wat de taarten van de Frisbie Pie Company betreft: Nadat ook Joseph Frisbie in 1940 overleed, werd de bakkerij overgenomen door zijn weduwe Marian Rose Frisbie, die het bedrijf leidde tot het in augustus 1958 de deuren sloot. Twee jaar eerder, in 1956, wist zij nog een recordomzet te realiseren van 80.000 taarten per dag.

Nu, 64 jaar later, zijn hun ‘taartblikken’ populairder dan ooit. Koop je vandaag de dag een super-geavanceerde Frisbee voor nog geen 2 tientjes, voor een origineel blik van de taartfabrikant telt je bij eBay al snel $ 70,- dollar neer. Je zou toch bijna geneigd zijn om een taart te kopen, enkel en alleen voor het bakblik. En die taart? Ach….. daar wisten ze 100 jaar geleden al raad mee…… die gooi je gewoon naar het hoofd de eerste de beste ‘gelukkige’ voorbijganger. Dat vinden mensen héél erg leuk!

Cookieinstellingen