Vannacht gaat de klok weer een uur terug. Maar misschien gaan we zelfs verder terug in de tijd. Terug naar vóór 1973, toen de zomertijd werd ingevoerd uit energiebesparende overwegingen, want er gaan stemmen op om de hele zomertijd af te schaffen.
(tekst: Wim Meijer)
Na de jaarlijks terugkerende discussies over Zwarte Piet en het wel of niet verbieden van consumentenvuurwerk lijken we er nu een derde publiek dispuut bij te hebben: de discussie over de zomertijd, ofwel ‘moeten we doorgaan met het tweemaal per jaar schuiven met de klok?
Was het een discussie die tot op heden, in ieder geval in Nederland, nog maar weinig gehoor vond, dit jaar lijkt ’t er toch op dat er steeds meer stemmen opgaan om de zomertijd, of in ieder geval het halfjaarlijks laten verspringen van de klok, af te schaffen. Vooral in het Europees Parlement lijkt de weerstand te groeien. Zo presenteerde afgelopen week de Tsjechisch christendemocraat Pavel Svoboda, een studie waaruit blijkt dat gerommel met de klok niks dan nadelen heeft.
Energiebesparing achterhaald
Allereerst zou er van enig voordeel door energiebesparing totaal geen sprake (meer) te zijn. Anders dan in 1973 behoren de gloeilampen tot het verleden, dus langer branden van kunstlicht maakt niet meer het verschil, terwijl anderzijds de energievretende airco’s alleen maar langer staan te draaien naarmate het daglicht langer duurt.
Minder melk
En er zijn meer nadelen verbonden aan de zomertijd. Zo staan de boeren nauwelijks te juichen. Want onderzoek wees uit dat zij bij de omschakeling naar de zomertijd meer dan 8 miljoen euro mislopen aan melkopbrengsten.
En ook schoolmeesters en -juffen hebben het zwaar, alleen al omdat de leerlingen, de week na het vooruitzetten van de klok, in slaap dreigen te vallen boven hun schoolboeken.
Maandag na invoering zomertijd ‘killing’
Maar het meest opzienbarend is toch wel dat de zomertijd aanwijsbaar mensenlevens kost. Volgens wetenschappers vinden wereldwijd sowieso de meeste hartinfarcten plaats op maandag. Maar op de maandag waarop de zomertijd ingaat is dat effect nog een keer 5% groter. Voor Nederland betekent dat per jaar 17 extra doden. Dit getal wordt enigszins gecompenseerd door de week waarop de wintertijd weer ingaat. Dan zouden er 7 mìnder doden vallen dan gemiddeld. Per saldo betekent het echter toch 10 extra doden per jaar door invoering van de zomertijd. Met inmiddels 44 jaar zomertijd achter ons, zijn dit al 440 doden op de teller.
Zijn we nu vóór of tégen?
Inmiddels staat de Tsjechische Pavel Svoboda niet meer alleen in zijn scepsis ten aanzien van de zomertijd. In Spanje is het al een jaarlijks terugkerende discussie of men wel of niet mee moet doen met de zomertijd, en in Finland wil zelfs een meerderheid van de bevolking een referendum over het onnodige verzetten van de klok. En jawel, ook in Nederland is men actief. Eveneens afgelopen week heeft de actiegroep ‘Stop de Zomertijd’ een petitie met zo’n 40000 handtekeningen aangeboden aan het Europees Parlement in Straatsburg.
Altijd zomertijd, of altijd wintertijd?
Of deze ‘tegengeluiden’ er uiteindelijk toe zullen leiden dat in de toekomst echt een eind komt aan het verzetten van de klok is nog maar de vraag. Maar stel je voor dat het zover komt… wat willen we dan? Willen we dan terug naar de ‘natuurtijd’ en dat wil zeggen: datgene wat we nu zien als de ‘wintertijd’? Of willen we het hele jaar ‘zomertijd’. Het lijkt de ideale vraagstelling voor een nieuw Nederlands referendum, alleen… het deze week vers geïnstalleerde kabinet heeft aangegeven afscheid te willen nemen van het raadgevend referendum. Dus, als we onze keuze kenbaar willen maken dan moeten we snel zijn.
Kwestie van (veel) tijd
Dat ‘snelle’ zit er echter niet echt in. Zelfs als op een bepaald moment het Europarlement zich zou uitspreken voor afschaffing, is eerst de Europese Commissie aan zet, en moeten vervolgens de lidstaten het plan goedkeuren. Pas als dan een meerderheid van de EU-landen voorstander zou blijken te zijn van afschaffing zou de zomertijd tot het verleden behoren.
Kortom… voordat het zover is zal de klok nog heel wat keertjes een uur vooruit, en weer achteruit worden gezet, en zal er nog even zo vaak over worden gediscussieerd, net zoals over Zwarte Piet en over het afschaffen van consumentenvuurwerk. Dat worden weer gouden tijden voor de social media!
(Gebruikte bronnen: Historiek.net / NPO – De Rekenkamer / Wikipedia)
